Savaş'a Giden Yol
Büyük bir yıkıma, milyonlarca insanın ölümüne sebep olan Birinci Dünya Savaşı nasıl başladı dersiniz? Bu savaşın çıkmasının nedenlerini öğrenmek için “Ekonomi ve Sosyal Hayat” ünitesinde öğrendiklerimizi hatırlayalım. XIX. yüzyılda Avrupa’daki teknik ve bilimsel gelişmelerin sonucunda, aşağıda fotoğrafta bir örneğini gördüğünüz buhar gücü ile çalışan makineler yapıldı ve bu gelişme sanayileşmeyi başlattı. Avrupa’da sanayinin gelişmesiyle, fabrikalar kurulmaya başladı. Sanayileşen ülkeler fabrikalarında işlemek üzere ham maddeye ihtiyaç duydular. Ürettikleri ürünleri satabilecekleri yeni pazar arayışına girdiler.
Ham madde kaynağı ve pazar olarak geri kalmış Asya ve Afrika ülkelerini denetim altına almaya çalışmaları, aralarında bir rekabete neden oldu. Sömürge arayışı da denilen bu yarışta hâkimiyet altına alınan ülkelerdeki ham maddeler Avrupa’ya taşındı, fabrikalarda üretilen ürünler sömürge ülkelere satılmaya başladı. İngiltere ve Fransa dünya üzerindeki en geniş sömürgelere sahip ülkelerdi. İngiltere sömürgelerinin genişliği nedeniyle üzerinde güneş batmayan imparatorluk olarak adlandırılıyordu. Ancak bu devletler
XIX. yüzyıl sonlarına gelindiğinde o kadar da rahat değildiler.
XIX. yüzyılın sonlarına doğru siyasi birliklerini tamamlayan Almanya ve İtalya Avrupa’da güçlü devletler hâline geldiler. Özellikle Almanya’nın sanayisi çok gelişti. Almanya ihtiyaç duyduğu ham madde için sömürge arayışına başladı. Bu durum dünya üzerinde birçok sömürgeye sahip İngiltere’yi endişelendirdi. İki devlet arasında bu sebepten bir yarış ve mücadele başladı.
Almanya 1870 yılında Fransa’nın Alsas-Loren bölgesini ele geçirdi. Fransa bu toprakları Almanya’dan geri almak istiyordu. Bu nedenle iki devlet arasında bir gerginlik vardı.
Avrupa ülkeleri arasındaki bu çıkar çatışmaları kendi aralarında gruplaşmalara sebep oldu. Almanya, Avusturya - Macaristan İmparatorluğu ve İtalya anlaşarak Üçlü İttifak Devletleri (Üçlü Bağlaşma Devletleri)’ni oluşturdu. Bu gruplaşmaya karşı İngiltere, Rusya, Fransa’da kendi aralarında anlaşarak Üçlü İtilaf Devletleri (Üçlü Anlaşma Devletleri)’ni kurdular. Zaman içinde bu gruplaşmalara başka devletler de katıldı.
XX. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti’nin eski ekonomik ve siyasi gücü artık yoktu. İçeride azınlıkların ayaklanmaları ile uğraşıyor dışarıda ise Rusya, İngiltere ve Avusturya-Macaristan gibi devletlere karşı topraklarını korumaya çalışıyordu. Osmanlı Devleti Avrupadaki gelişmeleri yakından takip edemediği için sanayisi gerilemiş atölyeler yavaş yavaş kapanıyordu. Sanayisi gelişen birçok Avrupa ülkesi fabrikalarında ürettikleri ve ucuza mal ettikleri ürünlerini Osmanlı topraklarında satıyorlardı. Ayrıca bu ürünler yapılan anlaşmalarla gümrük vergisi ödemeden sınırlarımızdan geçirildiğinden ucuza satılıyor ve yerli sanayimiz gittikçe zayıflıyor dışarıdan aldığımız borç miktarı artıyordu. Bu durum Osmanlı ekonomisini olumsuz etkiliyordu. Son olarak Trablusgarp ve Balkan Savaşlarında arka arkaya yenilgiler almış,
Doğu Trakya dışında Avrupa’daki bütün topraklarını kaybetmiş ve gücünü yitirmişti. Halk yorgun, devlet askeri ve ekonomik yönlerden güçsüz düşmüştü.
KAYNAKÇA
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder